De overstap van speciaal onderwijs naar de arbeidsmarkt is voor jongeren lastig, en al helemaal voor jongeren met een beperking. Jongerenvakbond CNV Jongeren onderzocht met een pilotproject in Arnhem hoe werkgevers, scholen en jongeren zich beter kunnen voorbereiden op de overstap naar regulier onderwijs of een baan. De uitkomst was verrassend.
Hoe kunnen we jongeren beter voorbereiden op de overstap naar de arbeidsmarkt? Zodat ze, als ze eenmaal aan het werk gaan, beter weten wat ze nodig hebben. Dat was de insteek van deze pilot. Daarbij hebben we ons vooral gericht op het Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO) en het praktijkonderwijs (PRO),” vertelt Marjolein Beishuizen, die als projectleider vanuit CNV Jongeren betrokken was bij ‘Mind the Gap’. De éénjarige pilot werd in juli 2022 afgerond.
Ervaringsdeskundigen
Centraal in de pilot stonden de zogeheten Realisten. Jongeren met een arbeidsbeperking die vaak al een baan hebben. Marjolein: “Realisten, omdat deze jongeren een arbeidsbeperking hebben, maar heel goed weten wat ze wel en niet kunnen. Zij zijn opgeleid op onze Realisten Academie. Daar leerden ze pitches en voorlichting te geven aan bedrijven. Zo namen ze vooroordelen weg en werden ze tegelijkertijd zelfverzekerder.” Deze Realisten werd nu gevraagd masterclasses te geven aan jongeren van VSO/ PRO scholen in de regio. Ze deelden hun persoonlijke verhalen en gaven concrete tips. Daarnaast liep, in samenwerking met Enspiratie , een traject met Harrie- trainingen voor mensen uit het bedrijfsleven, speciaal gericht op het VSO/PRO: “Waar lopen jongeren die net van school komen tegenaan? Wat zijn hun onzekerheden? En ook hier sprak een Realist over de eigen ervaringen.”
Veilige omgeving
Vervolgens deelden de Realisten op een intervisiebijeenkomst hun ervaringen met beleidsbepalers van VSO/PRO scholen, onderwijsspecialisten, Werkgeversservicepunt Midden-Gelderland en Gemeente Arnhem. Marjolein: “Wat daaruit naar voren kwam was verrassend. De Realisten gaven aan dat het speciaal onderwijs een hele veilige omgeving biedt, maar dat daardoor de overstap naar een regulier MBO of baan juist extra groot wordt. Daar moet je ineens je eigen boontjes doppen. Daar ben je ineens ‘anders’, maar daarover heb je in het speciaal onderwijs niet leren praten. Eigenlijk zeiden ze: worden we niet te veel gepamperd? Laat ons juist in die veilige omgeving fouten maken en leer ons opstaan. En leer ons over onze beperking te praten. Dan kun je later beter aangeven wat je grenzen en wensen zijn. Verder bleek uit de pilot dat niet alle jongeren een realistisch beeld hebben van hun eigen talenten en potentie in de nieuwe omgeving.”
Actief meedenken
Met deze kennis wordt een vervolgtraject gestart en is een Vijfpuntenplan opgesteld. De Realisten gaan optreden als adviespool voor het onderwijs. “MBO Rijn IJssel wil bijvoorbeeld dat de Realisten actief gaan meedenken over hoe ze onder meer intakegesprekken kunnen verbeteren. En in het VSO/PRO zullen de Realisten advies gaan geven aan onderwijsprofessionals over hoe je leerlingen het best voorbereidt op een reguliere werkomgeving. Marjolein Beishuizen: “De pilot heeft tot het inzicht geleidt dat je jongeren moet betrekken bij het maken van beleid. Dan krijg je het beste beleid, als je de ervaringsdeskundigen laat meedenken”.
Vervolg
Om het ‘gat’ tussen speciaal onderwijs en vervolgonderwijs of arbeidsmarkt te dichten, ontwikkelde CNVJongeren het Vijfpuntenplan voor professionals in het VSO/PRO. Meer informatie over het vervolgtraject vind je op www.cnvjongeren.nl onder Nieuws of neem contact op met Inge Heesen, adviseur Project & Strategie van CNV Jongeren (i.heesen@cnvjongeren.nl, tel. 06-39839624)
